Uit de schuur geklapt
NOTITIES VANUIT DE SCHUUR

Met de muziek mee   14   Vuurwerk van Vivaldi

Een van de aardigste anekdotes uit het leven van Antonio Lucio Vivaldi (Venetiё 4 maart 1678 – Wenen 28 juli 1741) komt uit het jaar dat de componist het priesterambt uitoefende. (1703 - 1704). Hij onderbrak de mis nogal eens zo is het verhaal, als hij een muzikale ingeving kreeg. De rode priester (waarschijnlijk zo genoemd vanwege zijn rode haar), liep dan ogenblikkelijk weg van het altaar om eerst zijn muziek te noteren. Of hij eenmaal weer terug bij de kudde nog wist waar hij de draad dan weer op moest pakken is niet bekend maar je kunt je er van alles bij voorstellen. Volgens sommigen mocht de Venetiaan door die escapades zijn ambt niet langer uitoefenen, volgens anderen kon hij niet meer voorgaan in de mis vanwege zijn chronische astma. Hoe dan ook, het meisjesweeshuis Pio Ospedale della Pietà in Venetië ontving de violist, componist en pedagoog met open armen. De onder zijn leiding musicerende wezen stegen snel in aanzien, ook in het buitenland. Omdat meisjes eigenlijk geen muziek mochten spelen, gaven zij concerten vanachter een doek. Voor hen schreef Vivaldi de meeste van zijn concerten, cantates en gewijde muziek.
In mijn muziekschriftjes wemelt het van de vijf sterren en de uitroeptekens, vooral achter zijn viool - en celloconcerten. Mooier vuurwerk als dat van hem is er niet en geen burgemeester of gemeente die het kan verbieden of kan laten vernietigen. ‘Con fuoco’, vurig inderdaad en ‘appassionato’, hartstochtelijk is zijn muziek, maar zijn werken hebben ook veelal een vrolijk, feestelijk karakter, ‘festavimento’. Het was de bedoeling van de maestro om de massa aan te spreken i.p.v. alleen de intellectuele elite en dat is gelukt, tot op de dag van vandaag.  

Uit de schuur geklapt
NOTITIES VANUIT DE SCHUUR

Met de muziek mee   13   Iedereen is van de wereld…

’Rood, zwart, wit, geel, jong, oud, man of vrouw…Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen’.
Klinkt nog altijd goed Thé, maar wat is het quotum nu voor de wereld in Friesland? Zijn ze daar al uit? Honderd? Honderd en vijftig? Is daar tweehonderd geboden? Of… MINDER?                                        
O land van kruideniers en kwebbelaars, van kleine zielen bij wie geen plaats meer in de herberg is. Of ?
Tussen Hӓndel en Bach en de herdertjes bij nachte wurmt zich het lied en daarbij ook de kerstgedachte, of ik wil of niet.
‘Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen’. Franka vraagt zich langs haar neus weg af of het bij Fred Teeven bekend is. Het lied zal de Top Duizend of de Top Tweeduizend niet halen misschien maar het blijft deze weken rondzingen. Het is tekstmuziek als die van Shaffy en Vreeswijk, als die van Dylan, Lennon en Cohen. Thé Lau brult het rauw en moeilijk verstaanbaar soms (maar dat dondert niet) in je oren. ‘Deze is voor iedereen die passie heeft en die voor passie gaat. In het donker kan ik jou niet zien maar ik weet dat jij bestaat’. Hij gaat eerdaags dood de zanger, maar zijn muziek blijft. Blauw, Rauw hees teder, Alcohol en tranen, Sex of fantasie, Onder aan de dijk, Feest, Spiegelmonster, Wondermooi enzovoort en daar is ie weer: Iedereen is van de wereld - en de wereld is van iedereen en iedereen weet het… Van Werchter tot Landgraaf, van Bethlehem tot Jeruzalem, van Rijs tot Bovenkarspel, van De Meern tot Sebastopol.

Uit de schuur geklapt
NOTITIES VANUIT DE SCHUUR

Met de muziek mee   12   De Vuurvogel van Igor Stravinsky

Vóór de negentiende eeuw was de balletmuziek ondergeschikt aan de dans. De taak van de muziek was vooral die om de dansers te begeleiden. In de Romantiek werd er meer belang gehecht aan de muziek. Vooral de balletten van Tchaikovsky ( De Notenkraker, Het Zwanenmeer) bewezen dat ook voor ballet goede en interessante muziek werd geschreven. Met die voor De Vuurvogel, het ballet ging in 1910 in première, werd Igor Stravinsky (1882 – 1971) in een klap wereldberoemd. Hij brak hier voor het eerst met de gangbare wetten van de klassieke muziek, door een kolossaal orkest te laten opdraven met zeer uitgebreid slagwerk. Maar ook de blazers en strijkers werden op een nieuwe manier aangesproken en ingezet.
Dankzij de magische machine zijn er verschillende uitvoeringen van De Vuurvogel bij te wonen, inclusief een opname uit 1959 van een concert in Tokyo waar de componist in eigen persoon het Japanse symfonieorkest NHK dirigeert.

Het ballet De Vuurvogel is gebaseerd op een Russische legende, die gaat over de betoverde wereld van een heroïsche prins, een mooie prinses, een boze tovenaar en een exotische vuurvogel. De laatste twee staan voor de kwaadaardige - en de goedaardige wereld.
Op jacht vangt prins Ivan een vuurvogel die hij vrijlaat voor een van haar magische veren. De prins wordt verliefd op prinses Vasilia die gevangen wordt gehouden door de tovenaar Kastchei. Met de veer wordt de vogel te hulp geroepen en de prinses bevrijd. Het ballet is fraai maar meestal wordt alleen de muziek uitgevoerd en die is eenmaal beluisterd, niet meer te vergeten.