Uit de schuur geklapt
NOTITIES VANUIT DE SCHUUR


Met de muziek mee   5   Mozart op maandag

Of ik mee wilde? Maar natuurlijk! Op een van mijn adresjes waar ik als vrijwilliger kom, werd ik attent gemaakt op de Appeltaartconcerten in ZIHMIC theater Stefanus, de voormalige kerk op Overvecht. Eens in de maand geven leden van het Nederlands Philharmonisch Orkest hier een gratis (!) uitvoering van licht - klassieke muziek met koffie en appeltaart in de pauze. Zo begon deze week de maandag eens anders dan anders voor mij. Met Bach, Bruch en Mozart maar liefst en nu eens niet via You Tube en de koptelefoon. Vooral het Kegelstatt trio van Wolfgang Amadeus Mozart viel bij ons in de smaak. Het wonder van Salzburg componeerde dit werk in 1786 tijdens het kegelen zo is het verhaal, voor zijn vriend Anton Stadler klarinettist, zijn pupil pianiste Franziska Jacquin en… voor zichzelf. M - die zoals we weten voornamelijk klavecimbel en later piano speelde - nam hier de altviool voor zijn rekening. Langzaam en rustig, helemaal andante, gingen we met hem en de drie musici, Herman Draaisma, Kimball Huigens en Michiel Holtrop op pad. Niemand van de voornamelijk 70 - plussers om mij heen leek ook maar een centje pijn meer te hebben. Men deinde zacht mee op het menuetto als jonge berken in een milde najaarswind, ogen kregen weer glans bij het allegro. Voor even was men weg van de ouderdom zo leek het en waren de zorgen over de zorg aan de kant geschoven. Wat zou het leven zijn zonder muziek?
Thuisgekomen heb ik het stuk nogmaals beluisterd en kon ik het niet laten om (als slagroom op de appeltaart) ook  Eine kleine Nachtmusik nog eens te beleven. De muziek van Wolfgang Amadeus Mozart is van de buitencategorie. Ook op maandag.       

Uit de schuur geklapt
NOTITIES VANUIT DE SCHUUR

Met de muziek mee   4   Uit de schaduw van broer Joseph

Het zal zo’n vijftig jaar geleden zijn. Ik maakte mijn vader, die vele jaren deel uitmaakte van het zangkoor St. Cecilia in onze parochie, een compliment. Het (mannen) koor had een andere mis gezongen dan te doen gebruikelijk en ik had er van genoten. Hij reageerde niet dadelijk, maar zei later iets over de moeilijkheidsgraad ervan. Het koor had  meerdere repetities nodig gehad om de gezangen te kunnen uitvoeren. Welke mis er op die zondag werd gezongen is moeilijk te achterhalen. Johan Michael Haydn (1737 – 1806) beter bekend als Michael, de jongere broer van Joseph (1732 – 1809), heeft er maar liefst 47 gecomponeerd. Michael Haydn geldt als de eerste componist die belangrijke werken voor mannenkoor schreef. Joseph had grote bewondering voor zijn religieuze composities.
Vorige week heb ik zijn mooiste symfonieën, uitgevoerd door het Slowaaks Kamerorkest, weer eens beluisterd. Wat mij betreft treedt de jonge Haydn ook daarmee zo nu en dan uit de schaduw van zijn beroemde broer. Veel van deze werken zijn pakkend en meeslepend. We kennen allemaal de feestjes waarop je bijna met geweld van je stoel wordt getrokken; plotseling moet je meedoen met een polonaise. Je hebt je lang weten te drukken, je best gedaan om er aan te ontkomen en toch geef je omwille van de algehele feestvreugde ten lange leste maar toe. De 18^e symfonie van Michael Haydn, mijn absolute favoriet, begint met een aanstekelijk allegro vivace (schat ik in) waarvan het leidmotief dagenlang blijft nagalmen. Anders dan bij het ‘Bij ons staat op de keukendeur’, word ik hier meegetrokken door de muziek.              

Uit de schuur geklapt
NOTITIES VANUIT DE SCHUUR


Met de muziek mee  3   Shuji Sayaka

Muziek maak je en je luistert er naar. Daarom ook moet het in mijn digitale plakboek.
Was ik een (Japanse) meester - schilder, ik zou haar met één penseelstreek portretteren, al was het maar om zo de valkuil van het gebruik van superlatieven te omzeilen. Goede wijn behoeft geen krans, slechts de aanbeveling deze te proeven. Het vioolconcert in D groot van Tchaikovsky, een toegankelijk werk, is wanneer het er nog niet van gekomen is lezer, misschien een gunstige gelegenheid eens kennis met de violiste te maken. Magie via de magische machine! Samen met dirigent Yuri Temirkanov en het St. Petersburg Filharmonisch Orkest maakt ze duidelijk dat de hemel hier is en een cursus ‘communiceren doe je zó’ zonde van het geld. Als het er van komt: veel kijk - en luisterplezier!            

Uit de schuur geklapt
NOTITIES VANUIT DE SCHUUR

Met de muziek mee  2   La musica notturne delle strade di Madrid

De stadsgeluiden gedurende de laatste uren van de dag vormen een vast patroon, dat moet op muziek gezet! Het is een zomeravond in het Madrid van het jaar 1780. De lucht is zwaar. Boven Toledo weerlicht het. Luigi Boccherini is onrustig. Hij loopt van zijn werkkamer naar het balkon en van het balkon weer naar zijn werkkamer. Het moet er nu van komen, het zal een strijkkwintet worden. Natuurlijk. Zijn hoeveelste? Die slang van licht die zojuist aan het zwerk kronkelde, die is van belang, die moet hij transformeren naar het begin van het menuet. Als dat er maar eenmaal is gaat er schot in komen, maar op de allereerste plaats komt de dagelijkse oproep tot gebed waarmee de avond aanvangt. Hoe zou hij daar aan voorbij kunnen gaan. De tengere componist en misschien wel de beste cellist die er ooit is geweest loopt van piano naar cello en terug, speelt, noteert en haalt door, is voor even tevreden maar blijft lang, heel lang onzeker. Zoiets merkwaardigs heeft hij niet eerder gecomponeerd, laat hij weten als het werk gereed is. Hoe gaat Don Luis, broer van de koning en zijn werkgever, hierop reageren en wat gaat koning Karel er van vinden? Zal hij ooit de moed bij elkaar kunnen rapen om dit ten gehore te brengen?
Luigi Rodolfo Boccherini, (Lucca Italië, 19 februari 1743 – Madrid 28 mei 1805) componeerde symfonieën, celloconcerten en een grote hoeveelheid kamermuziek, waarvan ruim honderd strijkkwintetten. La musica notturne delle strade di Madrid (opus 30 no. 6) is daar een van. Het werk begint met de kerkklokken die oproepen voor het Ave Maria, gevolgd door het tromgeroffel van soldaten, het menuet van de blinde bedelaars, de rust in de rozentuin, de luid kwelende zangers die door de straten trekken en opnieuw de trommelende soldaten. Het laatste deel is geïnspireerd op de aankondiging van de spertijd; de militaire nachtwacht die poorten en straten afsluit. Waarschijnlijk is het stuk tijdens het leven van de componist nooit uitgevoerd. Voor mij is het sinds een paar jaar onmogelijk om bij ‘Madrid’ naast het Prado, de Plaza Mayor en het Stadion Bernabéu niet ook te denken aan Boccherini en zijn muziek.